De studie van etnolecten
Overdenkingen vanuit een etnografisch perspectief
Vincent de Rooij
ASSR, Universiteit van Amsterdam
etnolect: definiërende kenmerken
- variant van maatschappelijk dominante taal gesproken door 1ste, 2de, nde generatie migranten
- herkenbaar voor insiders en/of outsiders als afzonderlijke taalvariant op basis van talige kenmerken (die soms slechts met moeite of in het geheel niet door leken kunnen worden 'beschreven' - denk hierbij vooral aan prosodie)
- door insiders en/of outsiders gezien als typerend voor migrantengroep x,y,z
- speelt een rol in processen van etnische identificering (insiders en outsiders) ?en stereotypering (insiders en outsiders)
[any material that should appear in print but not on the slide]
etnolect: wat is het niet
- een verschijnsel dat uitsluitend op basis van talige -bijvoorbeeld lexicale- kenmerken te definiëren is
- simpelweg een L2-variant van een maatschappelijk dominante taal
- een generatieverschijnsel (maar wel verschillen tussen generaties mogelijk)
- een sociaal(-economisch) dialect (? maar: sociolect > etnolect als een sociaal-economisch homogene groep etniciseert)
[any material that should appear in print but not on the slide]
problemen met het concept etnolect
- etnisch absolutisme & linguistics of community (Rampton 2005)
- eenduidig verband tussen taal-groep-cultuur/religie-etniciteit
- apriori aannames over etniciteit-taal-cultuur van personen met bepaalde kenmerken
- versterking en legitimering van stereotypische essentialiserende sociale classificaties
[any material that should appear in print but not on the slide]
problemen in de studie van etnolecten
- intensief en langdurig (= duur) etnografisch veldwerk noodzakelijk om duidelijkheid te krijgen over status, gebruik en betekenis van etnolecten
- experimenteel onderzoek (in gecontroleerde setting) van perceptie en evaluatie van etnolecten: moeilijk/onmogelijk zonder voorafgaand etnografisch veldwerk?
- problemen met selectie informanten (op basis van welke kenmerken?)
- apriori aannames over etnolectale status van taalvariant(en) van sprekers
- ontbrekende/onvoldoende informatie over sprekers en sociaal-culturele achtergrond & context
[any material that should appear in print but not on the slide]
etnografisch onderzoek
- sterktes/kenmerken van etnografisch veldwerk:
- sociale ruimte: volgen van mensen in vele verschillende sociale contexten
- tijd: een zekere diachrone dimensie (ontwikkelingsperspectief)
- tijd & triangulatie: toepassen van triangulatie geeft gelegenheid tot herziening van vragen, concepten, classificaties
- ervaring: de veldwerker verwerft insider gevoel & kennis
[any material that should appear in print but not on the slide]
onderzoek in gecontroleerde setting
- sterktes/kenmerken onderzoek in gecontroleerde setting
- isoleren van factoren van belang in herkenning en evaluatie van etnolecten
- zeer gericht onderzoek mogelijk (met gevaar van fragmentatie & decontextualisering & denaturalisering van te onderzoeken verschijnsel)
[any material that should appear in print but not on the slide]
is een pluriforme methode wenselijk?
- ja, mits
- beide vormen van onderzoek cycli doorlopen
- gecontroleerd experiment ingebed is in etnografisch onderzoek
[any material that should appear in print but not on the slide]